به‌هم ریختگی خانه، شیطنت و دردسرهای بچه‌ها، مشاجره با همسر، وظیفه‌ی مراقبت از والدین و مواردی از این دست همه و همه گاهی چنان دست‌به‌دست هم می‌دهند و به بحرانی بزرگ تبدیل می‌شوند که احساس می‌کنید زندگی خانوادگی غول بزرگ مشکلات است و پایش را بیخ گلویتان گذاشته و تا جان‌تان را نگیرد دست‌بردار نیست. اما اوضاع همیشه این‌طور نیست قطعا لحظات شادی و کامیابی هم رهاورد تشکیل خانواده و زندگی مشترک است. چطور می‌توانیم لحظات شاد یک خانواده سالم را بیشتر کنیم و با وجود مشکلات از زندگی بیشتر لذت ببریم؟ در ادامه رازهای دستیابی به این رؤیا را می‌خوانید.
۱. غذا، بازی، عشق
با این راه‌های ساده، ارتباط صمیمی‌تری با خانواده‌ی خود داشته باشید و خانه را سرشار از انرژی مثبت کنید.
صرف غذا با خانواده را به تفریح تبدیل کنید
دور هم جمع شدن اعضای خانواده برای صرف غذا، علاوه بر آنکه در رشد عاطفی فرزندان مؤثر است، بدغذایی در دختران را کاهش می‌دهد و نرخ ابتلا به افسردگی را هم در دختران و هم در پسران پایین می‌آورد. اما منظور این نیست که صرف غذا باید جدی و رسمی باشد. گاهی کارهای ساده‌ای که سر میز غذا خنده به لب دیگران می‌آورد همیشه به یاد بچه‌ها می‌ماند. مثلا می توان هر ماه، یک روز را روز «غذای برعکس» در نظر گرفت و خوراکی‌های صبحانه را وقت شام خورد. یا همهی اعضای خانواده می‌توانند صبح روزهای جمعه، هنگام صبحانه با هم کارتون تماشا کنند. به گفته‌ی میشل باربا (Michele Barba) نویسندهی «کتاب بزرگ راه‌حل‌های والدین» (The Big Book of Parenting Solutions) این راه‌های ساده و کم‌خرج می‌توانند اعضای خانواده را به هم نزدیک‌تر کنند.
در خانه بمانید و با هم وقت بگذرانید
روی تکه کاغذی بنویسید «نه» و آن را روی تلفن بچسبانید تا یادتان باشد وقتی خانه هستید، به‌خصوص در تعطیلات، با خانواده‌تان وقت بگذرانید. برای مثال اگر قرار است برای جشنواره‌ی غذای مدرسه کیک درست کنید، این کار را با مشارکت خود بچه ها انجام دهید. برای آنها کتاب بخوانید یا همگی به تماشای یک فیلم بنشینید. شادی انجام چنین فعالیت‌هایی از جشن و مهمانی نیز بیشتر است. باربا معتقد است «به‌خصوص کتاب خواندن با صدای بلند باعث می‌شود بین اعضای خانواده گفتگو شکل گیرد.»
پدر و مادری خوش‌مشرب باشید
یکی از کارهای هوشمندانه‌ای که می‌توانید انجام دهید، ایجاد فضایی خوشایند برای فرزندان‌‌تان و دوستان‌شان است؛ می‌توانید سبد بسکتبال نصب کنید، بازی‌های ویدیویی و خوراکی‌های خوشمزه برایشان فراهم کنید. باربا معتقد است «به تدریج که بچه‌ها بزرگتر می‌شوند بیشتر می‌خواهند با دوستانی دارای علائق و روحیات مشابه با خودشان معاشرت کنند. با شناخت دوستان‌شان می‌توانید فرزند خود را بهتر بشناسید.»
خط قرمز‌ها را مشخص کنید و در این مورد سخت‌گیر باشید
دکتر اسکات هالتزمن (Scott Haltzman) نویسندهی کتاب «اسرار خانواده‌های شاد» (The Secrets of Happy Families)، معتقد است خانواده‌هایی که حد و مرزها و انتظارات خود از فرزندان را به‌طور شفاف مشخص می‌کنند، شادتر هستند. او می‌نویسد «شاید بچه‌ها به شما بگویند آزادی بیشتری می‌خواهند اما این موضوع در عمل برای آنها ترسناک است.» مطمئن شوید بچه‌ها قوانین خانواده را می‌دانند و به درستی درک کرده‌اند.
به دنبال ماجراجویی بروید
تعطیلات شیوه‌ی معمول زندگی را تغییر می‌دهد. به گفته‌ی دکتر هالتزمن بودن در مکانی جدید میزان ترشح دوپامین (ماده‌ی شیمیایی که باعث ایجاد احساس خوب در انسان می‌شود) را در مغز افزایش می‌دهد و باعث افزایش صمیمیت می‌شود. بر اساس تحقیقات، افرادی که زمان یا پول خود را صرف انجام کارهای خیریه و عام‌المنفعه می‌کنند افراد شادتری هستند. دکتر هالتزمن می‌گوید «کودکان باید یاد بگیرند که مرکز جهان نیستند و می‌توانند بر دنیای اطراف خود اثر بگذارند.» انجام کارهای داوطلبانه خیریه برای آنان مفید است. حتی اگر با محدودیت زمانی مواجه هستید، آنها را تشویق کنید بخشی از پول توجیبی خود را به سازمان‌های خیریه‌ای که خود انتخاب کرده‌اند، هدیه دهند و خودتان هم در این کار مشارکت کنید.
درباره‌ی تاریخچه‌ی خانوادگی‌تان با بچه‌ها گفتگو کنید
دکتر دیوید نیون (David Niven) نویسندهی کتاب «صد راز ساده برای داشتن خانواده‌ای شاد» (The 100 Simple Secrets of Happy Families) می‌گوید، صحبت در مورد اصل‌ونسب و تاریخچه‌ی خانواده باعث می‌شود بچه‌ها احساس کنند به خانواده‌ای بزرگتر از خانواده‌ی خودشان تعلق دارند. اگر این امکان وجود ندارد که بچه‌ها در این مورد با پدربزرگ و مادربزرگ‌شان صحبت کنند با هم سری به آلبوم عکس‌های قدیمی بزنید و ماجراها و خاطرات گذشته را برای آنها تعریف کنید.
پیامک بفرستید
با وجود تمام انتقاداتی که به تکنولوژی‌های امروزی وارد است (یا علی‌رغم این فکر که این ابزارها ممکن است مانع نزدیکی اعضای خانواده به هم شوند)، شما می‌توانید از امکانات خوب آنها برای برقراری ارتباط بهتر با اعضای خانواده کمک بگیرید. باربا می‌گوید «استفاده از تکنولوژی یکی از بهترین راه‌های ورود به زندگی بچه‌هاست. یک جمله‌ی ساده و کوتاه مثل حالت چطوره؟ شما را در یاد بچه‌ها نگه می‌دارد. در ضمن خیلی وقت‌ها نوشتن دوستت دارم از گفتن آن ساده‌تر است. پیامک شکل امروزی یادداشت‌های کوچکی است که پیش‌تر برای بچه‌ها می‌نوشتیم و در ظرف ناهارشان می‌گذاشتیم. شاید فرزندتان این پیام‌ها را به دوستانش نشان ندهد اما استفاده از این امکان، رابطه‌ی اعضای خانواده را نزدیک‌تر می‌کند.
۲. صلح بر سر مسائل مالی
همسران بیش از هر چیز بر سر مسائل مالی با هم دعوا می‌کنند. لینیت خلفانی کوکس (Lynnette Khalfani-Cox) کارشناس بهداشت مالی راه‌کارهایی نشان می‌دهد تا در این مورد با هم به صلح و آشتی برسید.
پنهان‌کاری ممنوع
وقتی پای مسائل مالی به میان می‌آید این سه کلمه را فراموش نکنید: آشکارسازی، گفتگو و تصمیم‌گیری. اول هدفی مالی (پس‌انداز برای خرید خانه، تسویه بدهی‌ها یا شروع کسب‌‌و‌کار جدید) تعیین کنید. سپس وام‌ها، بدهی‌ها و هزینه‌های مربوط به آن را برآورد کنید، و با هم حرف بزنید تا ببینید تا چه اندازه می‌توان این رقم را کوچک کرد. درباره‌ی میزان مخارج و راه‌های پس‌انداز گفتگو کنید و تصمیم بگیرید که همهی خانواده با توجه به این هدف مالی پیش بروید. خلفانی کوکس می‌گوید «اگر همه از وضعیت مالی آگاه باشند و هیچ رازی در این مورد وجود نداشته باشد، مشاجره بر سر پول پایان می‌یابد.»
شکار فرصت‌ها
وقتی تصمیم می‌گیرید میزان بدهی‌تان را کاهش دهید یا مقداری پول پس‌انداز کنید، گوش‌به‌زنگ حراج‌ها و فروش‌های ویژه باشید. قیمت‌های فروشگاه‌های مختلف را با هم مقایسه کنید. با استفاده از اینترنت می‌توانید از تخفیف‌های بسیاری بهره‌مند شوید.
پس‌انداز شخصی
هر چند پنهان‌کاری در مورد مسائل مالی پسندیده نیست اما ایرادی ندارد که هر یک از زوجین بخشی از درآمدشان را برای خود نگه دارند تا آنچه دلشان می‌خواهد بخرند. هریک از همسران می‌توانند هر ماه مبلغی برای خود نگه دارند، آن را پس‌انداز، یا برای خود خرج کنند.
کمک گرفتن از مشاورین مالی
اگر در مورد مدیریت پول، استعدادی ندارید، می‌توانید از کمک مشاورین مالی استفاده کنید. به این ترتیب فشار روانی کمتری متحمل می‌شوید.
۳. «خوشبختی» را در ازدواج‌تان نگه دارید
آمار بالای طلاق این‌روزها به یکی از اخبار ناخوشایند روز تبدیل شده‌است. امیدواریم با استفاده از این روش‌های ساده رابطه‌تان را حفظ کنید و از توفان‌ها بگذرید.
فرمول ریاضی سعادت در زندگی زناشویی
به عقیده‌ی جان گاتمن (John Gottman)، پروفسور روان‌شناس در دانشگاه واشنگتن و مدیر اجرایی مؤسسه تحقیق بر روابط (Relationship Research Institute) برای دستیابی به ازدواجی موفق، فقط باید از نسبت پنج به یک آگاه باشید. در مقابل هر رفتار منفی، هر شکایت، دعوا یا قهر باید پنج رفتار مثبت صورت گیرد، رفتارهایی مثل تعریف و تمجید، لبخند، نوازش، آغوش، ابراز علاقه، تشکر، خرید هدیه و مواردی از این دست.
براساس اظهارات گاتمن، این لحظات خوش نشان می‌دهد همسران «سخت می‌کوشند تا به جای فرهنگ انتقاد، فرهنگ قدردانی را در خانواده رواج دهند.» با این مهربانی‌های کوچک، همسران به چیزی دست می‌یابند که گاتمن به آن «پس‌انداز عاطفی» می‌گوید. در روزهای سخت پس از کشمکش و درگیری، وقتی نیاز دارند تا ارتباط‌شان را ترمیم کنند می‌توانند از این پس‌انداز استفاده کنند. از نظر وی این روش حتی برای زوج‌هایی که با هم زیاد درگیر می‌شوند نیز مؤثر است. آنها نیز می‌توانند رابطه‌ای شاد و بلندمدت داشته باشند به این شرط که رفتارهای مثبت‌شان بیشتر از رفتارهای منفی باشد، رفتارهای مثبت مثل بوسه‌ی هنگام سلام و خداحافظی، تشکر از همدیگر حتی به خاطر کارهای عادی روزمره، نگاه کردن به یکدیگر با لبخند، وفاداری و سرکوب هوا و هوس‌ها و نادیده گفتن موضوعات کوچک و بی‌اهمیت بر دوام زندگی مشترک می‌افزاید.
مدیریت دردسرهای پدر و مادری
اول عشق می‌آید، بعد ازدواج و چند وقت بعد… آشفتگی. مطابق نظرات گاتمن و همسرش جولی گاتمن (Julie Gottman)، نویسندهی کتاب «با بچه شدیم سه تا» (And Baby Makes Three) به نظر می‌رسد پدر و مادر شدن مرحله‌ی بعد از ازدواج است اما حقیقت شگفت‌انگیز این است که با آمدن بچه، ازدواج دچار چالش می‌شود. در بیش از ۶۹ درصد ازدواج‌ها میزان رضایت از ازدواج پس از بچه‌دار شدن به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. استرس‌های جسمانی و مالی بخشی از دلیل این اتفاق است، بخش دیگر نیز تفاوت تجربه‌ی پدر و مادر شدن در زن و مرد است. پروفسور گاتمن برای مدیریت بهتر این هوای طوفانی، پیشنهاداتی برای پدر و مادرهای تازه‌کار ارائه کرده است:
برای پدرها: به دلیل تغییرات هورمونی، پس از مادر شدن شرایط جسمی همسرتان تغییر می‌کند. او را درک کنید و برای اینکه دوباره شور و حرارت رابطه‌تان مانند گذشته شود به او فرصت بدهید.
برای مادرها: اجازه دهید پدرها کارها را به شیوه‌ی خودشان انجام دهند. به پدران اعتماد کنید و دائما آنها را به باد انتقاد نگیرید.
برای هر دو: برای باهم بودن برنامه‌ریزی داشته باشید. تمام زمان شما متعلق به بچه نیست، وجودتان را از یکدیگر دریغ نکنید.
دوباره عشق را به زندگی مشترک دعوت کنید
خوردن شامی معمولی کنار همسر و تماشای فیلمی خاطره‌انگیز شاید نتواند تصویر کاملی از زوجی رمانتیک و خوشبخت نشان دهد اما حداقل این مزیت را دارد که می‌توانید دوباره بدون جرو‌بحث و مشاجره در کنار هم باشید. اما اگر به دنبال احیای دوباره‌ی عشق در زندگی هستید باید کمی بیشتر تلاش کنید و به دنبال تجربیات جدید دو نفره باشید.
بر اساس تحقیق پروفسور آرتور آرون (Arthur Aron) استاد روانشناسی اجتماعی در دانشگاه نیویورک، تجربیات جدید، جریان دو ماده‌ی دوپامین و نوراپی‌نفرین، مواد شیمیایی برانگیزاننده‌ی حس عشق، را در مغز زیاد می‌کند. همسران تنها با انجام کارهایی جدید مثل آزمودن غذایی تازه، شرکت در یک کلاس همراه یکدیگر یا بازدید از مکانی جدید می‌توانند بدن را وادارند مواد شیمیایی ایجادکننده‌ی حس عشق تازه را در مغز آزاد کند. وقتی هنگام ایجاد این احساسات، همسرتان در کنارتان باشد و در این تجربیات با شما شریک باشد انگار دوباره عاشق شده‌اید. در واقع مغز قادر نیست اختلاف بین عاشق نفر جدید شدن یا انجام کارهای تازه به همراه عشق قبلی را تشخیص دهد.
۴. اجازه ندهید موارد پیش‌پا افتاده باعث نگرانی و استرس شما شود
در این قسمت برای رویارویی با موارد مزاحم زندگی شاد خانوادگی، ترفندهایی ارائه می‌‌کنیم.
تقسیم کارهای خانه
برای هریک از کارهای مربوط به خانه مثل نظافت حمام و سرویس بهداشتی، جارو و گردگیری اتاق‌ها، شستن ظرف‌ها، چیدن میز غذا و مواردی از این دست یک چرخ کارها درست کنید و وظیفه‌ی انجام هریک از این‌کارها را به یکی از اعضای خانواده محول کنید. هر روز این چرخ را بچرخانید و هر کجا ایستاد آن وظیفه را به یکی از اعضای خانواده بسپارید با این شیوه، دیگر فشار کار فقط روی یک نفر نخواهد بود.
بدقولی
می‌توانید زمان، مکان و محل ملاقات را برای اعضای خانواده پیامک کنید تا دیگر جایی برای اشتباه یا سهل‌انگاری باقی نماند.
پیشگیری از ریخت و پاش
برای آنکه مجبور نباشید بعد از هر بار غذا خوردن بچه‌های کوچک زمین را تمیز کنید، موقع غذا خوردن زیر دست‌وپایشان زیرانداز یا روزنامه پهن کنید. با این روش فقط باید زیرانداز را جمع کنید و از نظافت چندباره‌ی کف خانه خلاص می‌شوید.
ماجرای جوراب‌ها
برای اینکه جوراب‌ها گم یا جابه‌جا نشوند، بعد از شستشو، آنها را در سبدی بیندازید، هر کدام از اعضای خانواده خود باید بیاید و جوراب‌هایش را در این سبد پیدا کند.
ماجرای دستمال توالت
رول‌های دستمال توالت را در داخل سبدی در سرویس بهداشتی قرار دهید تا به محض تمام شدن‌شان، هریک از اعضای خانواده بتواند آن را با رول جدید جایگزین کند.
ماجرای «امروز چی بپزم؟»
در پایان هر هفته برای هفته‌ی بعد یک برنامه‌ی غذایی تنظیم کنید تا از بلاتکلیفی در مورد اینکه چه بپزید خلاص شوید. با این روش ضمن اینکه تنوع وعده‌های غذایی را حفظ می کنید می‌توانید خرید مواد غذایی لازم را در لیست خرید هفتگی بگنجانید و فقط یک‌بار برای خرید مایحتاج وقت صرف کنید.
۵. حفظ تعادل میان کارهای خانه و شغل
امروزه شرایط اجتماعی و اقتصادی سبب شده است که حدود ۴۴ درصد از بزرگسالان (که حدود ۷۵ درصد از آنها را زنان تشکیل می‌دهد) هم در داخل خانه و هم در خارج از خانه فعالیت داشته باشند. با استفاده از راهکارهای زیر می‌توانید مدیریت امور را بهتر انجام دهید، در نتیجه حال بهتری داشته باشید.
از دیگران کمک بگیرید
استاد، رییس، مربی، همکار یا هر فردی را که به نظرتان لازم است از وضعیت زندگی‌تان آگاه باشد از شرایط خود مطلع کنید و توضیح دهید این شرایط چطور بر کارها و فعالیت‌های شما تأثیر می‌گذارد. اگر والدین سالمندی دارید که نیاز به پرستاری و مراقبت دارند، بهتر است با یک مشاور یا متخصص در مورد نگه‌داری از آنها صحبت کنید تا بتوانید به سهولت از پس انجام آن بربیایید.
کمال‌گرا نباشید
انجام همهی کارها به تنهایی و به کامل‌ترین شکل ممکن دشوار است. پس واقع‌بین باشید و از وسواس نسبت به انجام دقیق کارها دست بردارید. لازم نیست همیشه خانه در نهایت تمیزی باشد یا شام رأس ساعت مشخصی حاضر شود. به اندازه‌ی انرژی و توانایی‌تان برای انجام کارها مایه بگذارید تا در کنار دیگر افراد خانواده از زندگی بیشتر لذت ببرید.
رابطه‌ی بچه‌ها را با پدربزرگ و مادربزرگ‌شان بیشتر کنید
هر آنچه لازم است بچه‌ها در مورد مراقبت از پدربزرگ و مادربزرگ‌شان و نیازهای خاص آنان بدانند به آنها بگویید و شیوه‌ی رفتار صحیح را نیز به آنها بیاموزید. در این موقعیت است که بچه‌ها احترام به ارزش‌ها را یاد می‌گیرند و می‌آموزند چطور باید با سالمندان برخورد کنند. به علاوه وقت گذراندن با پدربزرگ و مادربزرگ و انجام کارهای عادی روزمره در کنار آنها حس مسئولیت‌پذیری را در فرزندان تقویت می‌کند.
استرس را کم کنید و به خودتان انرژی بدهید
برای مراقبت بیشتر از خودتان، خوب است در مورد گرفتاری‌هایتان با دوستی صمیمی یا یک مشاور صحبت کنید. شاید از نظر شما گله و شکایت در مورد گرفتاری‌ها، حوصله‌ی دیگران را سرببرد ولی صحبت کردن، باعث کمتر شدن استرس‌های روحی می‌شود. اگر در روز تنها ۳۰ دقیقه را به انجام کارهایی که دوست دارید اختصاص دهید، بهتر می توانید استرس و فشار روحی خود را مدیریت کنید و زندگی شادتری داشته باشید.
حق با کدام طرف است؟
جواب چنین سوالاتی را در این مجموعه بیابید.
سلام صبح تان بخیر مقاله جالبی بود.
سلام
متشکرم
اگر فقط بچه ی یک خانواده ی ناسالم باشیم کاری از دست ما برنمیاد و مجبوریم با شرایط خودمونو وفق بدیم…