پایانی برای تراژدی کودک آزاری

بیست سال از زمانی‌که کودک آزاری با ماجرای دردناک آرین گلشنی برای اولین بار توجه جامعه را به خود جلب کرد، می‌گذرد و حالا به‌طور روزافزون خبرهای تکان‌دهنده ای از این دست راه خود را به سرتیتر رسانه‌ها باز می‌کنند. سوال اینجاست که چرا با وجود اینکه در این بیست سال، مجرمان کودک آزاری به قصاص محکوم شده و حکمشان هم اجرا شده است، همچنان ریشه کودک آزاری خشک نشده است؟ آنچه که مشخص است این است که متاسفانه در جامعه ما در زمان وقوع فجایع این‌چنینی، راه‌حل‌های فوری و تسکین دهنده ترجیح داده می‌شود. علاوه بر این، در رویکردهای کنونی، بار سنگین پیشگیری تنها بر شانه‌های کوچک کودکان و خانواده‌های آنها گذاشته شده است و نقش نهادهای سیاست‌گذاری در زمینه پیشگیری تقریبا نادیده گرفته شده است! این در حالی‌ست که نهادهای سیاست‌گذاری با تکیه بر چند روش می‌توانند زمینه پیشگیری را فراهم کنند:

۱. بهبود حمایت‌های اقتصادی از خانواده‌ها

سیاست‌هایی که امنیت اقتصادی خانواده ها را بالا می‌برند و سیاست‌های کاری که در آنها نوعی تعادل بین کار و خانواده وجود دارد، علاوه بر بهبود سلامت روانی خانواده‌ها، امکان تامین نیازهای اولیه کودکان و مراقبت‌های رشدی بهینه را برای والدین فراهم میکنند. به این شکل احتمال اینکه کودکان محیط و روابط باثباتتر، سالمتر و امن‌تری را تجربه کنند، بیشتر می‌شود.

۲. تغییر هنجارهای اجتماعی در جهت حمایت از والدین و فرزندپروی موفق

تغییر هنجارهای اجتماعی که به نوعی در آنها بی‌تفاوتی نسبت به خشونت وجود دارد، گام مهمی در پیشگیری از کودک آزاری است که این مهم، با ایجاد کمپین‌های عمومی و آموزشی و نیز تغییر قانون در جهت کاهش تنبیه و سوء استفاده از کودکان امکان‌پذیر است.

۳. فراهم کردن آموزش‌ها و مراقبت‌های کیفی در سال‌های اولیه‌ی زندگی کودک

آموزش‌ها و مراقبت‌های کیفی، رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی کودکان را بهبود می‌بخشند و احتمال اینکه کودکان چه در محیط خانه و چه در محیط‌های آموزشی، روابطی ایمن و سالم تجربه کنند را افزایش می‌دهند.

۴. افزایش مهارت‌های والدین در جهت رشد سالم کودکان

پژوهش‌ها نشان میدهند ارائه برنامه‌ها و مداخلات آموزشی-رفتاری به والدین با هدف افزایش مهارت‌های فرزندپروری در پیشگیری از کودک آزاری موثر است.

۵. ارائه‌ی مداخلات رفتاری به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از کودک آزاری و جلوگیری از خطرات احتمالی آینده

احتمال مشکلات رفتاری، انواع خشونت و ارتکاب جرم درآینده در کودکان قربانی کودک آزاری بیشتر است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند برنامه‌ها و مداخلات رفتاری برای کودکان قربانی و والدین آنها اثرات متعاقب کودک آزاری را کاهش می‌دهد و موجب پیشگیری از وقوع دوباره کودک آزاری می‌شود.

و اما سخن آخر!

تا زمانی که رویکردهای مقابله با مسئله پیچیده کودک آزاری، سطحی و ساده انگارانه باشند و نهادهای سیاست‌گذاری، حمایتی از والدین و کودکان آنها به عمل نیاورند، تراژدی کودک آزاری اجتناب ناپذیر خواهد بود.