پایان سکوت در برابر کودک آزاری

آزار جنسی کودکان از جمله آسیب­‌هایی است که تاکنون به دلایل مختلفی نظیر آبروداری، از بین نرفتن قبح گناه و پایین نیامدن شاخص امنیت اجتماعی کودکان، با سکوت خانواده‌­ها، کارشناسان و مسئولان مواجه شده است. اما بالا رفتن گزارش­‌های این آسیب در سال‌­های گذشته و جریحه‌­دار شدن افکار عمومی از نمونه‌­های رسانه­‌ای شده آن، همگان را به این باور رسانده که زمان سکوت و پنهان­سازی این رفتارهای بزهکارانه به پایان رسیده است.

بدون تردید کاهش هر معضل اجتماعی از طریق احساس مسئولیت، اقدام آگاهانه و مشارکت متناسب نهادهای اجتماعی مرتبط با آن میسر می­‌گردد. بر این مبنا می­‌توان 4 گام مهم را در کاستن کودک­‌آزاری جنسی برشمرد.

۱. افزایش آگاهی اجتماعی

نخستین مرحله در مواجهه با هر پدیده اجتماعی، بدست آوردن سطح مناسبی از شناخت درباره آن می­‌باشد. متأسفانه یکی از مهمترین دلایل آسیب‌­پذیری خانواده‌­های ایرانی نسبت به پدیده کودک­‌آزاری، فقر اطلاعاتی ایشان نسبت به واقعیت‌­های آن می­‌باشد. هر خانواده ایرانی باید بداند آزارگری جنسی می­‌تواند به شکل فیزیکی، کلامی یا احساسی اتفاق بیافتد؛ بنابراین حتی اگر آزار جنسی به صورت لمس بدنی نباشد، باز هم به کودک آسیب می‌­رساند. آ‌‌‌‌‌‌‌ن­ها باید به این مسئله آگاه باشند که کودکان فارغ از سن و نوع جنسیتشان در معرض آزار جنسی هستند و در بیشتر موارد، از کسانی که می­شناسند و به آن­‌ها اطمینان دارند مورد آزار و اذیت قرار می­‌گیرند. والدین همچنین باید بدانند که داشتن مشکلات روان­شناختی نظیر افسردگی، فرزندآوری در سن پایین، سوءمصرف مواد مخدر و شیوه‌­های تربیتی نامناسب، ریسک خطرپذیری فرزندانشان در برابر کودک آزاری را بالا می­‌برد.

۲. اهمیت تربیت جنسی

یکی از مسئولیت­‌های مهم والدین نسبت به کودکانشان آماده کردن ایشان برای حضور و پدیرفتن نقش‌های مختلف در جامعه است. این واقعیت که والدین نمی­‌توانند تمام وقت خود را در کنار فرزندانشان سپری کنند و نیز آنکه کودکان در جمع نزدیکان و افراد قابل اعتمادشان هم در معرض آزار جنسی قرار دارند، اهمیت تربیت جنسی ایشان را نمایان می­‌کند.

تربیت جنسی مفهومی متفاوت با آموزش جنسی و به معنای آن است که کودکان بایستی عضوهای خصوصی بدنشان و نیز اشکال مراقبت از آن­‌ها را بشناسند و در برابر افرادی که با نگاه، گفتار و رفتار خود قصد تجاوز به این حریم را دارند سکوت ننمایند.

۳. ضرورت بهره‌­گیری از سواد رسانه­‌ای

امکانات توسعه ­یابنده ارتباطی با درهم فشرده کردن زمان، مکان و فضا، جهان را به دهکده‌­ای کوچک تبدیل کرده­‌اند که امکان تولید یا مصرف رسانه‌­ای برای هریک از شهروندان آن مهیاست. در چنین شرایطی نه­ تنها کنترل نوع محتوای تولیدی از اختیار افراد خارج است بلکه امکان محدود کردن استفاده از آن­‌ها برای کسی وجود ندارد. استفاده کودکان از این فضای نامحدود و متکثر، بدون همراهی و مشارکت والدین ریسک آسیب­‌پذیری درازمدت ایشان در برابر محتواهای هرزه­نگارانه را بالا می­برد و ضرورت بهره­‌گیری از سواد رسانه‌­ای توسط خانواده­‌ها را نشان می­‌دهد.

۴. استفاده از ظرفیت سازمان­‌های مردم‌­نهاد

در جوامعی همچون ایران که دولت ساختار سنتی خود را حفظ کرده است، استفاده از ظرفیت­‌های نهادهای مدنی جهت فشار بر هژمونی حاکم برای ایجاد تغییراتی نظیر اصلاح قوانین حقوقی به منظور بازدارندگی بیشتر و کارآمدی بیشتر نظام آموزشی ضروری است.