اسهال یکی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی است که در تابستان شیوع بیشتری دارد و هر کسی در طول عمر خود به آن مبتلا می‌شود. عوامل مختلفی سبب اسهال می‌شوند و ممکن است خفیف یا حاد و در برخی مواقع کشنده باشد. کهن‌سالان و کودکانی که دچار این اختلال گوارشی می‌شوند، بیشتر در معرض خطرند. در این مقاله، راهکارهایی برای درمان اسهال ارائه کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
علل بروز اسهال
بدن اغلب با اسهال به اختلالات دستگاه گوارشی واکنش نشان میدهد. اسهال حاد بیش از ۲ هفته طول میکشد و ممکن است علل مختلفی داشته باشد از جمله:
- عفونت ویروسی؛
- عفونت باکتریایی؛
- مسمومیت غذایی؛
- آنتی‌بیوتیکی که اخیرا استفاده شده باشد؛
- آب آلوده به عامل عفونت‌زا.
اسهال عفونی در کودکان شایعتر است و معمولا عامل ویروسی دارد. همچنین اسهال مسافرتی نیز شایع است، مخصوصا زمانی که فرد به مناطق توسعه‌نیافته با آب‌های آلوده می‌رود. وجود باکتری‌ها در غذاهایی که صحیح نگهداری نمی‌شوند یا در غذاهای پخته نیز اغلب علت شایع مسمومیت غذایی است.
مؤثرترین اقدامات برای مهار اسهال
۱. هیدراته نگهداشتن بدن
زمانی که اسهال می‌شوید، آب‌رسانی به بدن یکی از مهم‌ترین اقدامات است. کم‌شدن آب بدن ناشی از اسهال ممکن است در خردسالان و افراد مسن کشنده باشد. نوزادانی که دچار اسهال شدهاند، باید به خوردن شیر مادر یا شیر خشک ادامه دهند. برای درمان اسهال کودکان محلول‌های هیدراسیونی که می‌توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد، مانند شربت Pedialyte سبب بهبود وضعیت می‌شوند. مقدار کمی از محلول‌های هیدراسیونی باید مکرر مصرف شود.
طبق تحقیقات، برای بزرگ‌سالان دچار علائم خفیف اسهال نوشیدنیهای ورزشی و محلول‌های هیدراسیون (که بدون نسخه هم می‌توان تهیه کرد) به یک اندازه مؤثرند. شیر، نوشابه و دیگر نوشیدنیهای گازدار یا کافئین‌دار نباید مصرف شوند، چون علائم و وضعیت بیمار را بدتر میکنند.
۲. مصرف پروبیوتیکها
خواص پروبیوتیکها بیشمار است. پروبیوتیکها منابع «باکتری‌های خوب» هستند که در روده‌ها فعالیت میکنند تا شرایط سالمی را برای روده‌ها و دستگاه گوارش ایجاد کنند. آنها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در برخی از غذاها وجود دارند، مثل:
- پنیر کهنه‌ی نرم؛
- آب چغندر؛
- شکلات تلخ؛
- زیتون سبز؛
- کفیر؛
- خیارشور؛
- نان خمیر ترش؛
- ماست.
اگر می‌خواهید بیشتر با خواص منابع پروبیوتیکها آشنا شوید، بهتر است درباره خواص شکلات تلخ، خواص کفیر و خواص زیتون مطالعه کنید. پروبیوتیکها همچنین به شکل پودر و قرص نیز عرضه می‌شوند.
وجود باکتری‌های خوبی که در دستگاه گوارش زندگی میکنند، برای عملکرد طبیعی دستگاه گوارش ضروری است. این باکتری‌ها نقش مهمی در حفاظت از روده در برابر عفونت‌ها بازی میکنند. زمانی که وضعیت دستگاه گوارشی شما توسط آنتی‌بیوتیک‌ها تغییر کند یا توسط باکتری‌های ناسالم و ویروسها تحت‌تأثیر قرار بگیرد، دچار اسهال می‌شوید. پروبیوتیکها می‌توانند با بازگردانی تعادل باکتری‌ها در روده سبب بهبود شما شوند.
ساکارومیسس بولاردی پروبیوتیک مخمر است. این ماده باکتری نیست، اما مثل باکتری‌ها عمل می‌کند. ساکارومیسس بولاردی معمولا برای بهبود اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک‌ها مؤثر است. همچنین می‌تواند به درمان اسهال مسافرتی نیز کمک کند. طبق تحقیقات، ساکارومیسس بولاردی به روده در مقابله با عوامل بیماری‌زای ناخواسته و جذب مواد مغذی کمک می‌کند. از آنجایی که این ماده مخمر است، کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، باید در استفاده از آن بیشتر احتیاط کنند.
۳. درمان اسهال با داروهای بدون نسخه
اگر علائم اسهال حاد ندارید، می‌توانید با مشورت و نظارت پزشک خود چند دارو مصرف کنید که بدون نسخه می‌توان خریدشان و برای درمان خانگی اسهال مفیدند. فهرست داروهای بدون نسخه برای درمان اسهال عبارت است از:
- بیسموت ساب سالیسیلات (پپتو بیسمول و Kaopectate)؛
- لوپرامید (Imodium).
این داروها فقط باعث کاهش علائم دردناک اسهال می‌شوند و علت اصلی را درمان نمی‌کنند. کسانی که مبتلا به اسهال مزمن‌اند، نباید بدون مشورت پزشک این داروها را مصرف کنند. منظور از اسهال مزمن اسهالی است که بیش از ۱۴ روز طول بکشد. این نوع اسهال می‌تواند علل مختلفی داشته باشد.
اگر کودک شما دچار اسهال شد، باید بیشتر احتیاط کنید. کم‌شدن آب بدن ناشی از اسهال ممکن است خطر زیادی به همراه داشته باشد. کم‌آبی شدید بدن می‌تواند زندگی انسان را تهدید کند. داروهای بدون نسخه‌ای که اینجا معرفی کردیم، برای درمان اسهال کودکان توصیه نمی‌شوند، پس بهتر است در این موارد با پزشک خود مشورت کنید. کودکان زیر ۳ ماه را که دچار اسهال شدهاند نیز باید فورا نزد پزشک برد.
برای درمان اسهال چه بخوریم؟
شاید گفتن اینکه هنگام ابتلا به اسهال غذا بخورید، کمی عجیب به نظر برسد ولی خوردن برخی غذاهای خاص سبب کاهش علائم اسهال می‌شود و دیگر بر اثر نخوردن غذا حالتان بدتر هم نمی‌شود. آن دسته از مواد غذایی که فیبر کمتری دارند، موجب سفت‌ترشدن مدفوع می‌شوند، مانند:
- موز؛
- برنج سفید؛
- پوره سیب؛
- نان تست.
غذاهای مفید برای درمان اسهال نیز عبارت‌اند از:
- بلغور جو دوسر؛
- سیبزمینی آب‌پز یا پخته (بدون پوست)؛
- مرغ بدون پوست؛
- سوپ مرغ.
غذاهایی که نباید خورد
غذاهای سرخ‌شده و چرب برای کسانی که دچار اسهال شدهاند، مضرند. همچنین برای جلوگیری از اسهال نباید غذاهایی با فیبر زیاد مصرف کنید مانند سبوس و میوه‌ها و سبزیجاتی که باعث افزایش نفخ می‌شوند. بعضی از غذاهایی که موقع ابتلا به اسهال باید از خوردن آنها اجتناب کرد عبارت‌اند از:
- شیرینکنندههای مصنوعی (در آدامس، نوشابه‌های رژیمی و مواد جایگزین شکر وجود دارند)؛
- لوبیا؛
- انواع توت؛
- کلم بروکلی؛
- کلم؛
- گل‌کلم؛
- نخود؛
- قهوه؛
- ذرت؛
- بستنی؛
- شیر؛
- نخودفرنگی؛
- فلفل؛
- چای؛
- آلو؛
- سبزیجات با برگ‌های سبز (مثل کاهو).
سوالات رایج
۱. برای درمان سریع اسهال چه بخوریم؟
برای شما هم سؤال شده است که برای اسهال چی خوبه؟ خوراکیهایی مانند موز، کته، پوره سیبزمینی و نان تست برای سفتکردن مدفوع مؤثرند. مواد پروبیوتیک مانند ماست، خیارشور، کفیر و شکلات تلخ هم برای درمان اسهال مفیدند.
۲. چه نوشیدنیهایی برای اسهال خوب است؟
نوشیدن آب برای هیدراته نگهداشتن بدن اهمیت زیادی دارد. مایعات مختلف مانند آبمیوه طبیعی و شفاف، سودا، نوشیدنیهای ورزشی و آب مرغ یا گوشت را مصرف کنید، اما از نوشیدنیهای لبنی بپرهیزید.
۳. هنگام اسهال چه نباید بخوریم؟
علاوهبر دانستن اینکه چه چیزی برای اسهال خوب است، باید بدانیم که از خوردن چه چیزهایی اجتناب کنیم. از خوردن غذاهای چرب و سرشار از فیبر و خوراکیهایی مانند نخود، لوبیا، شیرینکنندههای مصنوعی، انواع توت، انواع کلم، سبزیجات برگسبز، شیر و بستنی، قهوه و چای، نوشیدنیهای گازدار، ذرت، فلفل و آلو پرهیز کنید.
۴. آیا نوشیدن آب برای درمان اسهال خوب است؟
آب بهخودیخود نقش درمانی ندارد، اما نقش مهمی در هیدراته نگهداشتن بدن دارد. هنگام اسهال بدن آب زیادی از دست میدهد. ازدسترفتن آب بدن ممکن است مشکلات جدی به دنبال داشته باشد.
۵. اسهال چقدر طول میکشد؟
معمولا اسهال حاد ۲ روز تا ۲ هفته طول میکشد. اسهال مزمن ممکن است تا ۴ هفته ادامه داشته باشد.
۶. دلیل اسهال کودکان چیست؟
در کودکان معمولا اسهال عفونی شایعتر است که دلیل آن معمولا ویروسها هستند. البته برای تشخیص دقیق باید به پزشک مراجعه کنید.
۷. چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر اسهال در کودک خردسال بیش از ۲۴ ساعت و در فرد بالغ بیش از ۳ روز طول کشید، به پزشک مراجعه کنید.
شما بگویید
تجربیات شما در خصوص درمان خانگی اسهال چیست؟ آیا روش‌هایی را که در این مقاله مطرح شدهاند، امتحان کرده‌اید؟ چه نتیجه‌ای داشتند؟
سلام
من هروقت دچار دل پیچه میشم باید به سرعت خودم رو به دسشویی برسونم، که البته اسهالی هم هست، درصورت نزدیک نبودن دسشویی این قرص ها کمک به رفع موقت این مشکل میکنه؟
عالی بود😊😊
اسهال خطرناک هست
درمانش اولین مرحله سرم چون اب بدن از بین رفته سرم اب مستقیم وارد خون میشه
پودر. Ors مخصوصا یخچالی برای جبران از بین رفتن اب بدن
ماست لاکتیویا
هیچ چیز بدون مشورت پزشک یا تجربه ندید
حتی قند و نبات مضر هستن
چای کمرنگ ،پونه دم گرده، پودر سنجدوزنجبیل عالی هستن
تا سه روز رژیم رو باید حفظ کنید
کته ماست خوبه
گوشت قرمز و میوه مضر